Οι επιπτώσεις των Capital Controls στην πραγματική οικονομία

Η επιβολή περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων (capital controls) εκτιμάται πως, τουλάχιστον κατά τις πρώτες μέρες ισχύος τους, θα επιφέρει διαφοροποιήσεις/στρεβλώσεις στην υφιστάμενη μέχρι πριν από λίγες μέρες λειτουργία της αγοράς. Η ΕΣΕΕ επιχειρώντας να ενημερώσει όσο το δυνατόν πιο διεξοδικά τον επιχειρηματικό κόσμο, προβαίνει στην καταγραφή και ανάλυση των βασικότερων διατάξεων της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου που δημοσιεύτηκε την προηγούμενη Κυριακή. Πιο αναλυτικά:

• Σε αρχικό στάδιο θα υπάρχει τεράστια και σχεδόν αποκλειστική τάση πραγματοποίησης των συναλλαγών με μετρητά, ενώ πρόβλημα θα ανακύψει και με τη δυνατότητα ολοκλήρωσής τους, από τη στιγμή θα υπάρχει έλλειψη ψιλών, τα οποία θα δίνονται ως ρέστα στους πελάτες. Κι αυτό γιατί, σύμφωνα και με την εμπειρία της Κύπρου, τα ΑΤΜ (ημερήσιο όριο ανάληψης τα 60 €) μπορούν να προμηθεύουν τους πολίτες μόνο με 50ευρα και 20ευρα, με αποτέλεσμα να γίνεται όλο και σπανιότερη η εύρεση 5ευρων, 10ευρων και κερμάτων.
• Η πιθανότητα το ελληνικό τραπεζικό σύστημα να τεθεί εκτός του συστήματος διατραπεζικών συναλλαγών Target, εγκυμονεί μεγάλους κινδύνους. Υπάρχουν εκτιμήσεις πως η διατραπεζική απομόνωση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος θα είναι αναγκαία, καθώς η Ελλάδα δεν θα είναι σε θέση να ελέγξει τα κεφάλαια των επιχειρήσεων που θα φεύγουν στο εξωτερικό για διάφορες συναλλαγές. Σύμφωνα με τις ίδιες εκτιμήσεις ο αποκλεισμός από το    Target δεν θα διαρκέσει περισσότερο από μία εβδομάδα και αυτό επειδή οι ελληνικές εταιρείες, αν οι τράπεζες είναι εκτός Target, δεν θα έχουν τη δυνατότητα να χρηματοδοτήσουν εισαγωγές εμπορευμάτων, πρώτων υλών κτλ. Συνεπώς εάν παραταθεί ένας τέτοιος αποκλεισμός θα παρατηρηθούν ελλείψεις προϊόντων στην αγορά, ενώ κάποιες εταιρείες θα οδηγηθούν σε υποχρεωτική αργία.
• Κατά τη διάρκεια της αργίας των τραπεζών (bank holiday) δεν επιτρέπεται η μεταφορά εμβασμάτων στο εξωτερικό από τις ελληνικές επιχειρήσεις, από τη στιγμή που σκοπός των μέτρων αποτελεί η διατήρηση της υπάρχουσας εγχώριας ρευστότητας εντός του ελληνικού τραπεζικού συστήματος.
• Όσον αφορά στην έγκριση συναλλαγών των επιχειρήσεων, σε κάθε τράπεζα θα συσταθεί μία επιτροπή, η οποία θα συγκεντρώνει τα αιτήματα. Στη συνέχεια θα αποστέλλει τα αιτήματα αυτά προς έγκριση στην Τράπεζα της Ελλάδος, με τη διαδικασία όπως εύκολα γίνεται αντιληπτό να είναι ιδιαίτερα χρονοβόρα και γραφειοκρατική. Σε ειδικές περιπτώσεις που απαιτείται πληρωμή στο εξωτερικό (νοσηλεία, δίδακτρα), οι συναλλαγές θα εγκρίνονται από την ίδια επιτροπή.
• Όσο καιρό οι τράπεζες θα είναι σε αργία δεν είναι εφικτή η πληρωμή επιταγών. Ωστόσο, θα υπάρξει μέριμνα, ώστε να παραταθεί ο χρόνος για τη νομική ισχύ της πληρωμής της επιταγής μέχρι τη λήξη της τραπεζικής αργίας.
• Δεν υπάρχει όριο στις χρεωστικές κάρτες, αρκεί τα χρήματα να παραμένουν στο σύστημα. Δηλαδή, σε μία αγορά η οποία θα υπερβαίνει το όριο των 60 €, μπορεί η κάρτα να χρησιμοποιηθεί για όποιο ποσό έχει μέσα ο λογαριασμός και σύμφωνα με το προσωπικό όριο της κάρτας μόνο εφόσον η συναλλαγή καταλήγει σε τράπεζα της χώρας. Εφόσον η συναλλαγή αφορά το εξωτερικό τότε ισχύει το όριο των 60 € στο οποίο συνυπολογίζεται αν έχει γίνει ανάληψη από το ΑΤΜ. Η παραπάνω λογική εδράζεται στο γεγονός πως η ηλεκτρονική συναλλαγή για αγορά από το εσωτερικό μένει μέσα στο τραπεζικό σύστημα αφού αν αγοράσεις π.χ. μία ηλεκτρική συσκευή με χρεωστική κάρτα, χρεώνεται το ποσό στον λογαριασμό του αγοραστή και πιστώνεται σε εκείνον του πωλητή. Μετά ο πωλητής έχει τα δικά του περιοριστικά μέτρα.
• Η συναλλαγή με πιστωτική κάρτα δεν θα έχει όριο, καθώς στην ουσία αποτελεί δάνειο και όχι κατάθεση. Τα όρια είναι προσωπικά του κάθε κατόχου και θα ισχύσει ό,τι ισχύει μέχρι και σήμερα. Η αποδοχή πιστωτικών και χρεωστικών καρτών (πλαστικού χρήματος εν γένει) ως συναλλακτικού μέσου είναι υποχρεωτική από πλευράς των επιτηδευματιών, ενώ ενημερώνουμε τους συναδέλφους πως σε περίπτωση μη συμμόρφωσης με την παραπάνω πρόβλεψη θα επιβάλλονται πρόστιμα. Ταυτόχρονα, η δυνατότητα χρήσης πλαστικού χρήματος θα έχει πεδίο εφαρμογής και για τις αγορές από ηλεκτρονικά καταστήματα που διατηρούν λογαριασμό σε ελληνική τράπεζα.
• Οι πληρωμές με προπληρωμένες κάρτες θα γίνονται μέχρι το όριο που είχαν πριν την έκδοση της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου, ενώ δεν θα μπορούν να επαναφορτιστούν, και δεν θα εκδίδονται νέες.
• Ούτε στις συναλλαγές που θα γίνονται μέσω web banking θα μπουν όρια. Ισχύει το ίδιο σκεπτικό, δηλαδή ότι τα χρήματα θα μεταφέρονται σε άλλους λογαριασμούς στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Και γι’ αυτήν την περίπτωση θα απαγορεύονται οι συναλλαγές με το εξωτερικό για ποσά άνω των 60 €.
• Οι πληρωμές στο Δημόσιο ή σε τράπεζες στο πλαίσιο ρυθμισμένων δόσεων, θα μπορούν να γίνονται ηλεκτρονικά μέσω web banking, phone banking, ή από τα ΑΤΜ εφόσον αφορούν πληρωμές προς λογαριασμούς στην Ελλάδα. Ωστόσο εάν δεν πραγματοποιηθούν οι πληρωμές εντός των προβλεπόμενων ημερομηνιών, δεν θα βεβαιώνεται τόκος υπερημερίας και ούτε θα απόλλυνται ρυθμίσεις. Ομοίως, καμία συνέπεια δεν θα υποστούν και όσοι δεν πληρώσουν πάγιες εντολές πληρωμής (λογαριασμούς ΔΕΚΟ, δάνεια, ενοίκια), καθώς δεν θα επιβαρυνθούν με τόκους υπερημερίας και δεν θα ληφθούν λοιπά μέτρα (π.χ. διακοπή ηλεκτροδότησης).

Αντιθέτως συνέπειες μπορεί να προκύψουν για οφειλές σε άλλες εταιρίες πλην ΔΕΚΟ-δημοσίου, όπως πχ ασφαλιστικές εταιρίες. Αν επί παραδείγματι  κάποιος δεν έχει web banking και δεν πληρώσει το ασφαλιστήριο του αυτοκινήτου του αλλά εμπλακεί σε ατύχημα, η εταιρία μπορεί να τον θεωρήσει ανασφάλιστο (όπως επίσης και αν ελεγχθεί από την Τροχαία).